Anksiyete ve Terapi
Anksiyete Bozukluklarının Yaygınlığı
Anksiyete bozuklukları, dünya genelinde oldukça yaygın bir şekilde görülen bir grup psikiyatrik bozukluktur. Yapılan araştırmalar, herhangi bir zamanda her 100 kişiden 3-4’ünün bir tür anksiyete bozukluğu yaşadığını göstermektedir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan bir araştırmaya göre, yaşamlarının bir döneminde anksiyete bozukluğu yaşayanların oranı %31’dir. Avrupa’da yapılan bir araştırma ise anksiyete bozukluğu prevalansını %14.7 olarak bildirmiştir.
Anksiyete bozukluğu yaygınlığı, ülkeler arasında farklılık göstermekle birlikte, dünya genelinde oldukça yaygın olduğu söylenebilir. Bu yüzden anksiyete bozukluklarının tanınması, tedavisi ve önlenmesi için büyük bir önem taşımaktadır.
Türkiye’de anksiyete bozukluklarına ilişkin yeterli veri bulunmamaktadır, ancak dünya genelinde anksiyete bozukluklarının oldukça yaygın olduğu bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünya genelinde yaklaşık 264 milyon kişi anksiyete bozukluğu yaşamaktadır. Türkiye’de de benzer bir durumun yaşandığı tahmin edilmektedir. Bununla birlikte, anksiyete bozukluklarının Türkiye’de de diğer ülkelerde olduğu gibi önemli bir sorun olduğu ve etkilerinin kişisel, sosyal ve ekonomik açıdan ciddi boyutlara ulaşabildiği düşünülmektedir.
Psikoterapinin Anksiyete Bozukluklarında Kullanılması
Psikoterapinin anksiyete bozukluklarında kullanımı, tarihi aslında oldukça eskilere dayanmaktadır. Ancak, modern psikoterapi teknikleri ilk olarak 20. yüzyılın başlarında geliştirilmeye başlanmıştır. 1950’lerde, psikodinamik terapi anksiyete bozukluklarında yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır. Daha sonra, bilişsel davranışçı terapi gibi diğer terapi türleri de anksiyete bozukluklarında etkili olmuştur. Günümüzde ise, psikoterapi anksiyete bozukluklarının tedavisinde birinci basamak tedavi seçeneği olarak kabul edilmektedir.
Farklı Terapi Uygulamalarının Anksiyete Bozukluklarında Etkinliği
Anksiyete bozuklukları, bireylerin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen bir dizi zihinsel sağlık sorunudur. Bu nedenle, anksiyete bozukluklarının tedavisi için çeşitli terapi türleri kullanılmaktadır. İşte en yaygın kullanılan terapi türleri ve etkinlikleri:
1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Anksiyete bozukluklarının tedavisinde en sık kullanılan terapi türüdür. BDT, bireylerin düşünce kalıplarını ve davranışlarını değiştirerek anksiyete semptomlarını azaltmaya çalışır. BDT, genellikle kısa süreli bir terapidir ve belirli hedeflere ulaşmak için yapılandırılmıştır. BDT’nin etkinliği birçok araştırmada gösterilmiştir.
2. Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT): ACT, bireylerin anksiyetelerini kabul etmelerine ve daha esnek bir şekilde davranmalarına yardımcı olmaya odaklanır. Bu terapi türü, kişinin duygusal acılarını azaltmak ve yaşamda anlam ve amaç bulmak için kullanılır. ACT’nin etkinliği birçok araştırmada gösterilmiştir.
3. Duygusal Odaklı Çift Terapisi (DOÇT): DOÇT, anksiyete bozukluğu olan bireylerin çift ilişkilerini iyileştirmeyi hedefler. DOÇT, duygusal olarak odaklanmış bir terapi türüdür ve çiftlerin birbirleriyle daha derin bağlantılar kurmalarına ve daha sağlıklı iletişim kurmalarına yardımcı olabilir. DOÇT’nin etkinliği araştırmalarla desteklenmektedir.
4. Psikanalitik Terapi: Bu terapi türü, bireylerin anksiyete semptomlarının altında yatan nedenleri keşfetmeye odaklanır. Bu terapi türü genellikle daha uzun süreli bir terapidir ve bireylerin geçmişlerindeki travmatik olayları keşfetmelerine yardımcı olabilir. Psikanalitik terapinin etkinliği daha az araştırılmıştır.
5. EMDR Terapisi: EMDR, travmatik olayların neden olduğu anksiyete semptomlarını azaltmaya odaklanan bir terapi türüdür. EMDR, bireylerin belirli görsel uyaranlara odaklanmalarını ve sırasıyla belirli göz hareketleri yapmalarını içerir. EMDR’nin etkinliği birçok araştırmada gösterilmiştir.
Anksiyete Bozukluğu ve Terapi Verimliliği Üzerine Bilimsel Çalışmalar
- Psikoterapinin farklı anksiyete bozuklukları üzerindeki etkileri hakkında birçok bilimsel çalışma yapılmıştır. İşte bazı örnekler:
- Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) – Bir çalışmada, bireysel olarak uygulanan bilişsel davranışçı terapinin (BDT) OKB semptomlarını azalttığı ve bu etkinin 1 yıl sonra da sürdüğü bulunmuştur (Foa et al., 2005).
- Sosyal Anksiyete Bozukluğu (SAB) – Bir meta-analizde, bilişsel terapinin (BT) ve bilişsel-davranışçı terapinin (BDT) SAB üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. Çalışmaya katılanların %70’inin tedavi sonrası SAB semptomlarında azalma gösterdiği tespit edilmiştir (Acarturk et al., 2009).
- Panik Bozukluğu – Bir çalışmada, grup halinde uygulanan bilişsel davranışçı terapinin (BDT) panik bozukluğu semptomlarını azalttığı ve bu etkinin 2 yıl sonra da sürdüğü bulunmuştur (Clark et al., 1994).
- Genelleşmiş Anksiyete Bozukluğu (GAB) – Bir çalışmada, bireysel olarak uygulanan bilişsel terapinin (BT) GAB semptomlarını azalttığı ve bu etkinin 12 ay sonra da sürdüğü bulunmuştur (Borkovec et al., 1983).
- Barlow, D. H., Gorman, J. M., Shear, M. K., & Woods, S. W. (2000). Cognitive-behavioral therapy, imipramine, or their combination for panic disorder: A randomized controlled trial. JAMA, 283(19), 2529-2536. Bu çalışma, bilişsel-davranışçı terapinin (CBT) panik bozukluğu için etkili bir tedavi olduğunu göstermektedir.
- Hofmann, S. G., Asnaani, A., Vonk, I. J., Sawyer, A. T., & Fang, A. (2012). The efficacy of cognitive behavioral therapy: A review of meta-analyses. Cognitive therapy and research, 36(5), 427-440. Bu makale, CBT’nin geniş bir yelpazede anksiyete bozuklukları için etkili bir tedavi olduğunu göstermektedir.
- Leichsenring, F., Salzer, S., Beutel, M. E., Herpertz, S., Hiller, W., Hoyer, J., … & Poehlmann, K. (2013). Psychodynamic therapy and cognitive-behavioral therapy in social anxiety disorder: A multicenter randomized controlled trial. American Journal of Psychiatry, 170(7), 759-767. Bu çalışma, psikodinamik terapinin sosyal anksiyete bozukluğu için CBT kadar etkili olduğunu göstermektedir.
- Norton, P. J., & Philipp, L. M. (2008). Transdiagnostic approaches to the treatment of anxiety disorders: A quantitative review. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 45(2), 214-226. Bu makale, transdiagnostik yaklaşımların anksiyete bozuklukları için etkili bir tedavi seçeneği olduğunu göstermektedir.
- Tulbure, B. T., Szentagotai, A., Dobrean, A., & David, D. (2012). Evidence-based psychosocial treatments for phobic and anxiety disorders in children and adolescents: A review. Romanian Journal of Cognitive Behavioral Therapy and Hypnosis, 1(1), 3-25. Bu makale, çocuklarda ve ergenlerde anksiyete bozukluklarının tedavisinde etkili olan çeşitli psikososyal tedavi yaklaşımlarını incelemektedir.
Bu çalışmalar, psikoterapinin farklı anksiyete bozuklukları üzerinde faydaları olabileceğini göstermektedir. Ancak her bireyin farklı olduğunu ve tedaviye verilen yanıtın da bireysel olarak değişebileceğini unutmamak gerekir.
İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız: