act terapi KABUL VE KARARLILIK TERAPİSİ (ACT)

Kabul ve Kararlılık Terapisi ( Acceptance and Commitment Therapy ACT ) Nedir?

Kabul ve kararlılık kısacası ACT terapi bilişsel davranışçı terapi modelinin üzerine son zamanlarda ortaya çıkan üçüncü dalga bir psikoterapi çeşididir. ACT yaşamda ki negatif durum, düşünce, duygu ve olayları kabul etmeyi içerir. Yaşamımız içerisinde zaman zaman acı çekmek ve zorlanmak insanlar için doğal ve kaçınılmaz bir durumdur. İçgüdüsel olarak bu acı ve zorluklardan kaçınmaya ya da deneyimlerimizi kontrol altına almaya çabalarız. Fakat bu içgüdünün peşinden gitmek her zaman bizim yararımıza olmayabilir. Kabul ve Kararlılık terapisi, doğal olarak deneyimlediğimiz bu zorlayıcı durumları kabul etmeye ve bireyleri sağlıklı, yapıcı, değerleri doğrultusunda ilerlemeye yönelik aktivite ve alışkanlıklar kazanmaya teşvik eder.

ACT’ın temelinde yatan teori, kişilerin içinde bulundukları zorlayıcı durumların getirdiklerini direnmeden isyan etmeden kabul etmeleri kişilerin mental esnekliğini arttırmalarına yardımcı olduğunu savunur. Bu kabullenme sayesinde ise bireyler problemin temelini oluşturan zorlayıcı duygusal deneyim ve düşüncelerden kaçınmayı arzusunu da yenebilir.

 

Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT) Temelleri

ACT, beş temel özellikten oluşur: kabul, zihinsel farkındalık, değerler, bağlamda bakış açısı ve kararlılık. Bu beş özellik bir araya geldiğinde, kişilere zorluklarla başa çıkmak için güçlü bir yol sunarlar.

  1. Kabul: ACT, kişilerin acılarını ve sıkıntılarını kabul etmelerini teşvik eder. Kişilerin kendilerine şefkatle yaklaşmalarını ve kendilerini yargılamadan kabul etmelerini öğütler. Bu, kişilerin duygusal acılarını azaltmalarına ve daha sağlıklı bir zihinsel durumda olmalarına yardımcı olur.

  2. Zihinsel Farkındalık: ACT, kişilerin içsel deneyimlerine, düşüncelerine, duygularına ve fiziksel hislerine dikkat etmelerini teşvik eder. Bu, kişilerin kendilerini daha iyi anlamalarına ve zorluklarla başa çıkmak için daha iyi bir hazırlık yapmalarına yardımcı olur.

  3. Değerler: ACT, kişilerin değerlerine odaklanmalarını teşvik eder. Değerler, kişinin hayatta en önemli bulduğu şeyleri ifade eder. Değerlere odaklanmak, kişilerin amacını belirlemelerine ve ona göre hareket etmelerine yardımcı olur.

  4. Bağlamda Bakış Açısı: ACT, kişilerin hayatlarına geniş bir perspektiften bakmalarını teşvik eder. Kişilerin yaşamlarının, onları oluşturan deneyimlerin, düşüncelerin, duyguların ve değerlerin bir bütün olarak ele alınması gerektiğini öğütler.

  5. Kararlılık: ACT, kişilerin değer temelli hedeflerine ulaşmak için harekete geçmelerini teşvik eder. Kararlılık, kişilerin karar verme sürecine dahil olmalarını ve amaçlarına ulaşmak için adımlar atmalarını sağlar.

Kabul Kararlılık Terapisi ile  Bilişsel Davranışçı Terapi Arasındaki Farklar

Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT) ile Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) arasında farklılıklar vardır. Her iki terapi yöntemi de duygusal zorluklarla başa çıkmak için tasarlanmıştır, ancak farklı yaklaşımlar benimserler.

BDT, bir kişinin duygusal zorluklarına yönelik olumsuz düşüncelerini değiştirerek tedavi etmeyi amaçlar. Bu yaklaşım, kişinin düşüncelerinin hislerini nasıl etkilediğine odaklanır ve kişinin daha olumlu düşünmesini teşvik eder. Örneğin, bir kişi kendisini değersiz hissediyorsa, BDT, kişinin kendisini daha iyi hissetmesi için kendisine yönelik olumsuz düşüncelerini değiştirmeyi öğütler.

ACT, bunun yerine, kişinin duygusal acılarını kabul etmesini ve hayatındaki değerleriyle uyumlu hareket etmesini amaçlar. ACT, kişinin zorluklarla yüzleşmesi ve kendini kabul etmesi için kullanışlı bir dizi beceri öğretir. ACT, kişinin zorluklara karşı koyabilmesi için psikolojik esnekliği arttırmayı hedefler. Bu, kişinin zorluklarla daha iyi başa çıkabilmesi için bir dizi beceri geliştirmesini sağlar.

BDT’nin odak noktası, kişinin düşüncelerindeki değişikliklerdir, ACT ise kişinin düşünceleriyle birlikte duyguları, hisleri ve fiziksel hislerini değiştirmeye çalışır. ACT, kişinin duygusal acılarına odaklanırken, BDT daha çok kişinin olumsuz düşüncelerine odaklanır. BDT, kişinin düşüncelerini değiştirmesi yoluyla kişinin duygusal acısını azaltmayı hedeflerken, ACT, kişinin duygusal acısını kabul etmesini ve hayatındaki değerlere uygun olarak hareket etmesini teşvik eder.

Sonuç olarak, ACT ve BDT arasında önemli farklılıklar vardır. Her iki yaklaşım da duygusal zorluklarla başa çıkmak için tasarlanmıştır, ancak farklı yollarla çalışırlar. ACT, kişinin duygusal acılarına odaklanır ve kişinin psikolojik esnekliğini arttırmayı hedefler. BDT ise kişinin olumsuz düşüncelerini değiştirerek kişinin duygusal acısını azaltmayı hedefler.

Kabul Kararlılık Terapisinin Etkili Olduğu Durumlar

Kabul ve Kararlılık Terapisi depresyon, çeşitli bağımlılık türleri, anksiyete bozuklukları, obsessif bozukluklar, psikoz gibi problemlerin tedavisinin yanında fibromiyalji, stres kaynaklı problemler, kronik fiziksel hastalıkla ilişkili problemler ve diyabet gibi alanların iyileşmesinde etkili bir psikoterapi yaklaşımıdır. Bunun yanında acı, acının kabulü, yas ve yaşam kalitesi üzerinde etkili olabilmektedir.

Merkezimizde Kabul ve Kararlılık Terapisi uzman psikologlar tarafından uygulanmaktadır.  Sizde bu terapi yaklaşımından yararlanmak isterseniz merkezimize ulaşabilirsiniz.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar:

Bu içeriği paylaşın