Bipolar Bozukluk
BİPOLAR BOZUKLUK NEDİR?
Bipolar bozukluk, diğer adıyla manik-depresif bozukluk, çoğunlukla kişilerde duygusal olarak iki uçta yüksek (mani) veya düşük (depresyon) duygu durum geçişlerine neden olan bir mental bozukluktur. Depresif epizodu deneyimleyen kişiler kendilerini üzgün ve umutsuz hissederken gündelik aktivitelere duydukları ilgide de azalma görülür. Bunun tam tersi olarak kişinin duygu durumu mani ya da hipomani (maniden daha az şiddetlidir) ye geçtiğinde ise kişiler öforik, enerji dolu veya huzursuz hissedebilir. Bu mod geçişleri uykuyu, enerji düzeyini, iştahı, muhakeme yeteneğini, davranışları ve mantıklı düşünme yetisini etkileyebilir. Mod geçiş epizodları yılda birkaç kez görülebilir. Bazı durumlarda epizodlar arasında duygusal sempromlar görülebilirken bazılarında görülmez. Bipolar bozukluk yaşam boyu devam eden bir durum olmasına rağmen, düzenli bir tedavi planı ile duygudurum geçişlerini ve diğer semptomları yönetmek mümkündür. Birçok durumda bipolar bozukluk ilaç desteği ve psikoterapi ile beraber tedavi edilmektedir.
Bipolar bozukluğun kendi içinde ayrılan birkaç farklı türü vardır. Bunlar, bipolar I bozukluk ,bipolar II bozukluk, siklotimik bozukluk ve diğer türler şeklinde ayrışmaktadır.
Semptomlar Nelerdir?
Manik Epizot
En az bir hafta kadar sürebilen, huzursuzluk, aşırı enerji ve artmış özgüven hali ile birlikte,
- Azalan uyku ihtiyacı
- Konuşmada ve hızında artış
- Çok hızlı kontrol edilemeyen düşünceler
- Dikkatin kolayca dağılması
- Harekette artış
- Riskli davranışlarda artış
Bu davranışlar kişinin normal davranışlarından farklılık göstermekte ve kişinin aile, sosyal yaşamı, iş okul gibi alanlarında ciddi problemlere neden olmalıdır. Çoğunlukla manik epizot semptomları kişinin güvenliği için hastane bakımı almasını gerektirmektedir.
Hipomanik Epizot
Hipomanik epizot manik epizota göre daha az şiddetli seyreden, 1 hafta içerisinde yaklaşık ard arda dört gün boyunca kendini gösteren bir durumdur. Manik epizotta olduğu gibi bireylerin işlevselliklerine önemli ölçüde zarar vermez.
Majör Depresif Epizot
Bireylerde aşağıda belirtilen semptomların en az 5 tanesinin en az iki hafta boyunca gözlemleniyor olması gerekmektedir. Bunlar;
- Yoğun üzüntü hissi
- Daha önceden ilgi duyulan aktivitelere ilginin kaybı
- Suçluluk veya değersizlik hissi
- Yorgunuk
- Uykuda artma veya azalma
- İştahta artma veya azalma
- Rahatsızlık ya da hareket ve konuşma hızında yavaşlama
- Odaklanmada güçlük
- Sıklıkla ölüm ya da intiharla ilgili düşünceler
Bipolar I Bozukluk
En azından 1 manik epizot ve sonrası takip eden hipomanik ya da depresif epizotun yaşanması. Bazı durumlarda manik epizot gerçeklikten kopmayı (psikoz) da tetikleyebilir.
Bipolar II Bozukluk
En az bir depresif epizot ve hipomanik epizot yaşamış olmak fakat hiç manik epizodun görülmemesi. Bu kişiler çoğunlukla epizotlar arasında günlük yaşantılarına dönebilir. Çoğunlukla depresif epizot için tedaviye başvururlar, hipomanik epizot kişiler tarafından keyif verici bir duygu durum şeklinde yorumlanabilir ve okul, iş gibi alanlarda kişilerde performans artışı görülebilir. Bipolar II bozukluğu yaşayan kişilerde çoğunlukla anksiyete bozukluğu ya da bağımlılık gibi problemler de görülebilir.
Siklotimik Bozukluk
En az iki yıl boyunca zaman zaman majör depresyondan daha hafif depresyon epizotları ve birçok hipomani semptomları görülebilir.
Diğer Türler
Cushin’s hastalığı, MS ya da felç gibi çeşitli medikal durumlarla, alkol veya madde kullanımıyla ilişkili olabilecek bipolar bozukluk.
Bipolar Bozukluk Neden ve Kimlerde Görülür?
Bipolar bozukluk çoğukla genetik olarak ailede aktarılır. Bipolar bozukluk yaşayan bireylerin çoğunun depresyon ya da bipolar bozukluk yaşayan akrabaları bulunmaktadır. Stres, uyku problemleri, alkol, uyuşturucu madde kullanımı gibi çevresel faktörler yatkınlığı olan bireylerde duygu durumu geçişlerini tetikleyebilir. Bipolar bozukluğun beyinle ilişkili sebepleri tam olarak bilinmese de nörotransmitter salınımında ki düzensizliklerin etkin rol oynadığı düşünülmektedir. Ortalama başlangıç yaşı 12 ile 25 yaştır.
Bipolar Bozukluk ve Psikolojik Destek
Bipolar bozukluğun tedavisinde ilaç ilk ve teme adımlardan biridir. Belirtilerin şiddeti azaldıktan ve kişi iç görü kazandıktan sonra psikoterapi fayda sağlayabilir.
Aşağıdaki yazılarımız dikkatinizi çekebilir: