TIKINIRCASINA YEME BOZUKLUĞU
Tıkınırcasına yeme bozukluğu; bireyin iyi oluşunu ve yaşamını tehdit eden, tedavi edilebilir bir yeme bozukluğu olup, tekrarlayan büyük miktarlarda yemek yeme (genellikle çok hızlı ve yüksek rahatsızlık noktasına kadar) ile karakterize bir bozukluktur. Tıkınırcasına yeme sırasında kontrol kaybı hissi oluşmaktadır. Tıkınırcasına yeme davranışı bittikten sonra bu bireyler; utanç, sıkıntı veya suçluluk duygusu yaşarlar.
Bu bozuklukta; tıkınırcasına yeme davranışına bulimiya nervozada olduğu gibi yineleyen uygunsuz ödünleyici davranışlar eşlik etmez. Bu bozukluğun varlığı için tıkınırcasına yemenin, yalnızca bulimiya nervoza ya da anoreksiya nervozanın gelişimi sırasında ortaya çıkmıyor olması gerekmektedir.
Tıkınırcasına yeme davranışlarını genellikle önceden planlanlarlar. Çoğu zaman tıkınırcasına yeme davranışı birey tek başınayken gerçekleşir. Kişi bu davranıştan sonra kendini suçlu veya utanmış hissedebilir.
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğunun Semptomları
Tıkınırcasına yeme bozukluğunun başlıca belirtisi, çok miktarda yiyeceği kısa sürede yemek ve doyunca duramamaktır. Diğer semptomlar şunları içerir:
- Aç değilken yemek yemek
- İki saatlik bir süre gibi belirli bir süre içinde alışılmadık derecede büyük miktarlarda yiyecek yemek
- Abur cubur yeme sırasında çok hızlı yemek yemek
- Tek başına veya gizlice yemek
- Aşırı yemek yedikten sonra depresif, suçlu, utanmış veya tiksinmiş hissetmek
Düzenli olarak bu şekilde yemek yiyen kişilerde tıkınırcasına yeme bozukluğuna sahip olabilir.
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğunda Risk Faktörleri
Tıkınırcasına yeme bozukluğu kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. Tıkınırcasına yeme bozukluğuna her yaş grubu sahip olabilir. Ancak genellikle 10’lu yaşların sonunda veya 20’li yaşların başında başlar.
Tıkınırcasına yeme bozukluğu geliştirme riskini artırabilecek faktörler şunlardır:
- Aile öyküsü. Ebeveynlerinizde veya kardeşlerinizde yeme bozukluğu varsa (veya geçmişte olmuşsa), yeme bozukluğu yaşama olasılığınız çok daha yüksektir. Bu, genlerin yeme bozukluğu geliştirme riskini artırdığını kanıt olabilir.
- Tıkınırcasına yeme bozukluğu olan birçok kişinin diyet geçmişi vardır. Gün boyunca diyet yapmak veya kalorileri kısıtlamak, özellikle depresyon belirtileriniz varsa, aşırı yeme dürtüsünü tetikleyebilir.
- Psikolojik sorunlar. Tıkınırcasına yeme bozukluğu olan birçok birey; kendileri, becerileri ve başarıları hakkında olumsuz hissederler. Aşırı yemeyi tetikleyen faktörler arasında stres, olumsuz ve güçsüz vücut imajı ve tercih edilen aşırı yiyeceklerin mevcudiyeti vardır.
Komplikasyonlar
Aşırı yeme ile ilgili psikolojik ve fiziksel sorunlar gelişebilmektedir. Tıkınırcasına yeme bozukluğunun neden olabileceği komplikasyonlar şunları içerir:
- Kötü yaşam kalitesi
- İş yerinde, kişisel yaşamınızda veya sosyal durumlarda işleyen sorunlar
- Sosyal izolasyon
- Obezite
- Eklem problemleri, kalp hastalığı, tip 2 diyabet, gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) ve bazı uyku ile ilişkili solunum bozuklukları gibi obezite ile ilgili tıbbi durumlar
Genellikle aşırı yeme bozukluğu ile bağlantılı psikolojik bozukluklar şunları içerir:
- Depresyon
- Bipolar bozukluk
- Endişe
- Madde kullanım bozuklukları
Tıkırcasına Yeme Bozukluğunun Düzeyleri
Tıkınırcasına yeme bozukluğunun sıklığı, bu bozukluğun ağırlık düzeyini belirler.
- Ağır olmayan düzeyde: Ortalama haftada bir-üç kez tıkınırcasına yemenin olması.
- Orta düzeyde: Ortalama haftada dört-yedi kez tıkınırcasına yemenin olması.
- Ağır düzeyde: Ortalama haftada sekiz-on üç kez tıkınırcasına yemenin olması.
- Aşırı düzeyde: Ortalama haftada on dört ya da daha çok kez tıkınırcasına yemenin olması.
Tıkınırcasıne Yeme Bozukluğunda Çevreniz İçin Uyarı İşaretleri
Değer verdiğiniz birinin aşağıdaki durumlarda yeme bozukluğu olabilme ihtimalini göz önüne alabilirsiniz:
- Çok yerler ve çok hızlı yemek yerler.
- Ne kadar yediklerini saklamaya çalışırlar.
- Yiyecek stoklarlar.
- Yukarıdaki maddelerle beraber kilo alırlar. (Ancak bu, tıkınırcasına yeme bozukluğu olan herkesin başına gelmez)
Yardım Almak
Tıkınırcasına yeme bozukluğu belirtileriniz varsa, mümkün olan en kısa sürede yardım alın. Tıkınırcasına yeme sorunları kısa süreliden tekrarlayana kadar değişen seyir izleyebilir. Tedavi edilmezse yıllarca devam edebilir.
Tıkınırcasına yeme semptomlarınız ve duygularınız hakkında ruh sağlığı uzmanıyla konuşun. Tedavi görmek konusunda isteksizseniz, yaşadıklarınız hakkında güvendiğiniz biriyle konuşun. Bir arkadaş, sevilen biri, öğretmen veya aileniz tıkınırcasına yeme bozukluğunun başarılı tedavisi için ilk adımları atmanıza yardımcı olabilir. Tıkınırcasına yeme bozukluğunuz varsa, tedavi yardımcı olabilir. Psikolojik yardım ve destek almak için merkezimize başvurabilirsiniz.
Dikkatinizi çekebilecek diğer yazılarımız: