Sınav Kaygısı Nedir?

Sınav kaygısı, bir sınav veya performans ödevi sırasında öğrencilerde hissedilen yoğun endişe, stres ve korku duygusudur. Bu kaygı, öğrencilerin sınavda başarısız olacakları, yetersiz oldukları veya önemli fırsatları kaçıracakları korkusundan kaynaklanabilir. Sınav kaygısı, kişinin gerçek dışı olumsuz düşüncelerinin artmasına neden olan böylece yoğun fiziksel uyarılmalara yol açarak dikkat dağıtan, verimli çalışmayı, öğrenmeyi ve öğrenilenlerin etkili biçimde kullanılmasını zorlaştıran, yoğun bir uyarılma durumudur. 

Sınav Kaygısı Belirtileri Nelerdir?

Kaygı dört düzeyde ortaya çıkmaktadır. Fizyolojik düzeyde çarpıntı, ateş basması, nefes darlığı, titreme, midede kasılma vb. durumlar yaşanmaktadır. Düşünce düzeyinde ise panik duruma yol açabilecek olumsuz düşünceler, hayaller, imgeler ortaya çıkmaktadır. Davranış düzeyinde; birey, kaygısını ortaya çıkartan durumdan (ders çalışmak ya da sınava girmek) kaçınma davranışı göstermektedir. Duygu düzeyinde ise kaygı, huzursuzluk, gerilim, üzüntü olarak ortaya çıkmaktadır. Bu belirtiler, öğrencilerin sınavlarda başarısız olma korkusuyla daha da artabilir.

Nasıl Ortaya Çıkar?

Sınav kaygısı, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Bunlar arasında sınavın önemli olması, öğrencinin geçmişte kötü sınav deneyimleri yaşaması, sınav konusunda yetersiz hazırlık yapması, aşırı beklentiler ve aile veya öğretmen baskısı yer alabilir. Sınav kaygısı normal bir reaksiyondur ve her öğrenci tarafından deneyimlenebilir. Ancak, kaygının yoğunluğu öğrencinin başarısını olumsuz etkileyebilir.

Sınav Kaygısı Kimlerde Daha Çok Görülür?

Sınav kaygısı, bazı kişilik özellikleri ile ilişkilendirilebilir. Bazı araştırmalar, düşük özgüven, yüksek mükemmeliyetçilik, düşük özgünlük, yüksek stres duyarlılığı, yüksek kaygı eğilimi, yüksek duyarlılık, düşük duygusal denetim ve düşük açıklık gibi özelliklerin sınav kaygısı ile ilişkili olduğunu göstermektedir.

Özgüven eksikliği, öğrencilerin kendi yeteneklerine olan güvenlerini kaybetmelerine neden olabilir ve bu da sınav kaygısının artmasına neden olabilir. Yüksek mükemmeliyetçilik, öğrencilerin kendilerine aşırı yüksek standartlar belirlemelerine ve bu standartlara ulaşamamaları durumunda kaygı yaşamalarına neden olabilir.

Düşük özgünlük, öğrencilerin sınavda başarısız olmaları durumunda kendilerine karşı olan saygılarını kaybetmelerine neden olabilir. Yüksek stres duyarlılığı, öğrencilerin stres faktörlerine daha duyarlı olmalarına ve sınav kaygısı yaşama olasılıklarının artmasına neden olabilir.

Yüksek kaygı eğilimi, öğrencilerin doğuştan kaygıya yatkın olmaları nedeniyle sınav kaygısı yaşama olasılıklarının artmasına neden olabilir. Yüksek duyarlılık, öğrencilerin çevresindeki faktörlere daha duyarlı olmalarına ve bu faktörlere aşırı tepki verme eğiliminde olmalarına neden olabilir. Düşük duygusal denetim, öğrencilerin duygusal tepkilerini kontrol etme becerilerinin zayıf olması nedeniyle sınav kaygısı yaşama olasılıklarının artmasına neden olabilir.

Son olarak, düşük açıklık, öğrencilerin yeni deneyimlere açık olmama, farklı stratejiler denememe ve sınav kaygısını azaltmak için yeni yaklaşımlar aramama eğiliminde olmalarına neden olabilir. Ancak, bu özellikler sınav kaygısının tek nedeni değildir ve her öğrencinin sınav kaygısı yaşama nedenleri farklı olabilir.

Sınav Kaygısı ile Nasıl Başa Çıkılır?

Sınav kaygısı yaşayan öğrenciler ve aileleri, aşağıdaki konulara dikkat etmelidir:

1. Sınav kaygısının normal olduğunu anlamak: Sınav kaygısı, öğrencilerin karşılaştığı bir durumdur. Öğrencilerin ve ailelerin bu kaygıyı normal olarak kabul etmeleri, kaygının azaltılmasına yardımcı olabilir.

2. Öğrencilerin duygularını ifade etmelerine izin vermek: Öğrencilerin duygularını ifade etmelerine izin vermek ve onları dinlemek, kaygılarını azaltmaya yardımcı olabilir. Ailelerin öğrencileriyle konuşarak, onları rahatlatmaları önemlidir.

3. Olumlu bir tutum sergilemek: Ailelerin olumlu bir tutum sergilemeleri ve öğrencileri desteklemeleri, sınav kaygısını azaltmaya yardımcı olabilir. Olumlu bir tutum sergilemek, öğrencilerin kendilerine olan güvenlerini artırabilir.

4. Stres faktörlerini azaltmak: Öğrencilerin sınav kaygısını azaltmak için stres faktörlerini azaltmaları önemlidir. Öğrencilerin sınav öncesi stres faktörlerini belirleyerek, bu faktörlerden kaçınmaları veya azaltmaları gerekir.

5. Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek: Öğrencilerin sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmeleri, sınav kaygısını azaltmada etkili bir yöntemdir. Sağlıklı beslenme, yeterli uyku ve düzenli egzersiz yapmak, öğrencilerin stres seviyelerini azaltabilir.

6. Sınava hazırlanmaya devam etmek: Öğrencilerin sınava hazırlanmaya devam etmeleri önemlidir. Düzenli olarak çalışarak, öğrencilerin sınavda başarılı olma ihtimali artabilir ve kaygı seviyeleri azaltılabilir.

7. Profesyonel yardım almak: Eğer öğrencilerin sınav kaygısı çok yüksek düzeyde ise, profesyonel yardım almak faydalı olabilir. Bir psikologdan veya danışmanlık hizmetlerinden yardım alarak, öğrencilerin kaygı seviyeleri azaltılabilir ve sınavda daha başarılı olmalarına yardımcı olunabilir.

Bu öneriler, sınav kaygısı yaşayan öğrenciler ve ailelerin dikkat etmesi gereken konular arasındadır. Her öğrenci farklıdır, bu nedenle en iyi sonuçlar için, öğrencilere özel bir yaklaşım benimsemek önemlidir.

Bu konuyla ilgili  okumaya devam etmek için Anksiyete Nedir yazımızı veya Üniversite Yaşamına Adaptasyon okuyabilir, yardıma ihtiyaç duyuyorsanız İzmir Psikolog sayfamız üzerinden psikologlarımızı inceleyebilirsiniz.