ŞEMA TERAPİ NEDİR?

Jeffrey Young tarafından geliştirilen Şema Terapi, farklı ruhsal sorunların tedavisinde kullanılan etkili bir terapi yaklaşımıdır. Şema terapi şu an yaşadığımız sorunları sürdüren faktörlerle birlikte, bu sorunların nasıl geliştiği ile de ilgilenmektedir. Ayrıca, temel duygusal ihtiyaçlarımızı anlamak ve bu ihtiyaçlarımızı işlevsel şekilde karşılayabilmemiz için yollar öğretmeyi hedefler.

Temel Duygusal İhtiyaçlarımız

Şema terapiye göre, evrensel olarak 5 temel duygusal ihtiyacımız vardır: Diğerlerine güvenli bağlanma, özerklik, duygularımızı ve ihtiyaçlarımızı özgürce ifade edebilme, kendiliğindenlik ve gerçekçi sınırlar. Çocukluk döneminde karşılanmayan temel duygusal ihtiyaçlarımız sonucunda ise uyumsuz şemalar gelişir. Örneğin, çocukluk dönemimizde güvende hissetmeye, karşılıksız olarak kabul görmeye, fiziksel yakınlık hissetmeye ihtiyaç duyarız. Ebeveynlerimizden biri aileyi terk ettiğinde ve ilgilenmeyi bıraktığında ya da soğuk, reddedici olduğunda ise temel duygusal ihtiyaçlarımız karşılanamayabilir. Çocukluk dönemimiz boyunca gelişen bu şemalar aktive olduğu zaman ise üzüntü, kaygı, yalnızlık gibi şiddetli olumsuz duygular ortaya çıkabilir.

Şema terapinin amacı, geçmiş dönemlerde temel duygusal ihtiyaçları karşılanmayan yetişkinlere, kendi ihtiyaçlarını nasıl karşılayacakları konusunda yardımcı olmaktır. Bunu yaparken, bilişsel yeniden yapılandırma, yaşantısal egzersizler ve davranışsal teknikler kullanılır. Yaşadığımız ruhsal sorunların altında yatan düşünce ve davranış örüntülerinin keşfedilmesine ve değişimine odaklanılır.

Şema Terapide Seansların İlerleyişi

Şema terapi, karmaşık duygusal sorunların tedavisinde kullanılan bir terapi yöntemidir. Terapinin seansları, çeşitli aşamaları takip eden bir süreçte ilerler.

1. Değerlendirme aşaması: İlk seansta, terapist kişinin geçmişteki deneyimlerini, aile geçmişini, şimdiki yaşam koşullarını ve sorunlarını değerlendirir. Bu aşama, kişinin şemalarını (düşünce kalıplarını) belirlemek ve terapi için hedefler koymak açısından önemlidir.

2. Güvenlik ve karşılıklı anlayış oluşturma aşaması: İkinci seansta, terapist kişiyle ilişki kurar ve kişinin güvenliğini sağlamak, duygusal bağlılığı ve karşılıklı anlayışı geliştirmek için çaba gösterir. Bu aşama, kişinin terapi sürecine dahil olmasını kolaylaştırmak için önemlidir.

3. Duygusal farkındalık aşaması: Bu aşamada, terapist kişiye duygusal farkındalık becerileri öğretir. Bu, kişinin zor duygularını tanımlamasına, onları anlamasına ve yönetmesine yardımcı olur.

4. Şema farkındalığı aşaması: Bu aşamada, terapist kişiye şema farkındalığı becerileri öğretir. Bu, kişinin düşünce kalıplarını ve inançlarını tanımlamasına, onları anlamasına ve değiştirmesine yardımcı olur.

5. Şema değiştirme aşaması: Bu aşamada, terapist kişiye, düşünce kalıplarını ve inançlarını değiştirmek için araçlar sağlar. Bu araçlar, kişinin olumsuz şemalarını yeniden yapılandırmasına ve daha olumlu davranışlar geliştirmesine yardımcı olur.

6. Uygulama aşaması: Terapi sürecinde bu aşamada, kişi, terapide öğrendiklerini günlük hayatına uygular. Bu, kişinin daha sağlıklı bir yaşam sürdürmesine yardımcı olur.

7. Sonlandırma aşaması: Terapi sürecinin son aşamasında, terapist ve kişi terapi sonuçlarını değerlendirir. Kişi, terapide öğrendiği becerileri kullanarak ilerleme kaydetmiş olabilir veya daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyabilir. Bu aşamada, terapistle bir sonraki adımlar hakkında konuşulur.

Şema Terapi Etkili Mi?

Şema terapi, genellikle kişilerin çocukluk dönemlerinde oluşan ve kalıplaşan düşünce, duygu ve davranış kalıplarının neden olduğu duygusal sorunların tedavisinde etkilidir. Özellikle kronik depresyon, anksiyete bozuklukları, kişilik bozuklukları, yeme bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu, bağımlılık ve ilişki problemleri gibi durumlarda terapi yöntemi olarak kullanılabilir.

Şema terapinin etkili olduğu diğer durumlar arasında, kişinin kendini ve başkalarını eleştirme, reddetme, haksızlıkla suçlama, mükemmeliyetçilik, kontrol etme, reddedilme ve terk edilme korkusu, öfke, güçsüzlük, yalnızlık ve terk edilme kaygısı gibi duygusal sorunlar da yer alır.

Özetle, Şema Terapi, kişinin yaşam kalitesini düşüren ve kalıplaşmış düşünce, duygu ve davranış kalıplarının neden olduğu çeşitli duygusal sorunların tedavisinde etkilidir. Terapi, bu kalıpları tanımlamak, değiştirmek ve daha sağlıklı bir yaşam sürdürmek için yeni beceriler öğrenmek için kullanılabilecek bir yöntemdir.

Şema terapinin etkinliği, birçok araştırma çalışması ile incelenmiştir. İşte birkaç örnek:

• Şema terapisi, kişilik bozuklukları olan hastaların tedavisinde etkilidir. Bir araştırmada, 24 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, Şema Terapisi’nin kişilik bozukluklarına sahip hastaların semptomlarını azaltmada diğer terapi yöntemlerine göre daha etkili olduğu bulunmuştur.
• Şema terapisi, yeme bozukluğu olan hastalarda etkilidir. Bir çalışmada, yeme bozukluğu olan 60 kadın üzerinde yapılan bir araştırmada, Şema Terapisi’nin yeme bozukluğu semptomlarını ve buna bağlı psikolojik sıkıntıları azalttığı tespit edilmiştir.
• Şema terapisi, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) olan hastalarda etkilidir. Bir araştırmada, Şema Terapisi’nin TSSB semptomlarını ve bağlı psikolojik sıkıntıları azalttığı ve aynı zamanda genel hayat memnuniyetini artırdığı bulunmuştur.
• Şema terapisi, depresyon tedavisinde etkilidir. Bir araştırmada, 86 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, Şema Terapisi’nin depresyon semptomlarını azaltmada klasik bilişsel davranışçı terapiden daha etkili olduğu bulunmuştur.

Şema Terapi İzmir

İzmir’de şema terapi uygulayan psikolog arıyorsanız psikologlarımızla ve çalışma alanlarıyla ilgili detaylı bilgi alabilirsiniz. Uzmanlarımız kaygı bozuklukları, depresyon ve ilişki sorunları gibi sık karşılaşılan durumlar dışında günlük yaşamla ilişkili sorunlar üzerine farklı konularda tecrübelidir.

Diğer terapi yöntemleri için aşağıdaki yazılarımızı inceleyebilirsiniz.