Mevsimsel Duygu Durum Bozukluğu

Mevsimsel duygu durum bozukluğu mevsimsel depresyon ya da sonbahar depresyonu olarak da bilinen bir depresyon şeklidir. Genellikle ilkbahar ve yaz aylarında gerilemekle birlikte sonbahar ve kış aylarında meydana gelir. Mevsim geçişlerinde nüksetmesi ve uzun süre devam edebilen bir rahatsızlık olması nedeniyle ciddi bir ruh sağlığı problemi olarak görülmektedir.

Mevsimsel Duygu Durum Bozukluğu Görülme Sıklığı

Mevsimsel duygu durum bozukluğu görülme sıklığının kuzey ülkelerinde yüzde 10’a yaklaştığı bilinmektedir. Kadınlarda görülme sıklığı ise erkeklere oranla yaklaşık 3 kat daha yüksek olduğu görülmektedir.

 Belirtileri

Mevsimsel depresyon belirtileri, klasik depresyon belirtilerine benzerdir ancak her yıl belirli mevsimlerde tekrar eder. Mevsimsel depresyonun en sık görüldüğü mevsim sonbahar veya kış aylarıdır. Belirtiler şunları içerebilir:

– Sürekli halsizlik ve yorgunluk hissi
– Uykuya meyil veya uykuya dalmakta zorlanma
– İştah artışı veya azalışı, kilo alımı veya kaybı
– İlgisizlik, ilgi kaybı veya keyifsizlik hissi
– Kendini değersiz veya suçlu hissetme
– Konsantrasyon ve odaklanma sorunları
– İletişim kurmakta zorluk çekme veya sosyal aktivitelerden kaçınma
– Üzüntü, hüzün veya umutsuzluk hissi
– Öz intihar düşünceleri veya intihar girişimleri olabilir.

Mevsimsel Depresyon Nedenleri

Bu durumun kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörlerin mevsimsel depresyona neden olabileceği düşünülmektedir:

• Azalan Güneş Işığı: Kış aylarında gün ışığı süresi daha kısa olduğu için, bu durum beynin melatonin ve serotonin hormonlarının düzenlenmesinde değişikliklere neden olabilir. Melatonin, uyku düzenimizi kontrol ederken, serotonin, mutluluk ve rahatlama duygularının oluşumunda rol oynar. Bu hormonlardaki değişiklikler mevsimsel depresyon semptomlarına neden olabilir.
• Genetik Yatkınlık: Mevsimsel depresyonun aile öyküsü olan kişilerde daha yaygın olduğu bulunmuştur. Genetik yatkınlık, kişinin mevsimsel depresyona yatkın olmasına neden olabilir.
• Sosyal İzolasyon: Kış aylarında evde daha fazla zaman geçirilmesi, sosyal izolasyona neden olabilir. Sosyal izolasyon, kişinin depresif semptomlar geliştirmesine neden olabilir.
• Yaşam Stresi: Mevsimsel depresyon, yaşam stresi nedeniyle de ortaya çıkabilir. Örneğin, kış aylarında tatil harcamaları, aile ziyaretleri, iş stresi ve benzeri nedenlerle artan stres seviyesi, mevsimsel depresyonu tetikleyebilir.
• Mevsimsel Değişiklikler: Bazı kişiler, mevsimsel değişikliklere uyum sağlamakta zorlanabilir. Kış aylarındaki soğuk hava, kar ve buz gibi zorlu koşullar, kişinin depresif semptomları geliştirmesine neden olabilir.

Mevsime Bağlı Depresyonun Sık Görüldüğü Ülkeler

Mevsimsel depresyon, özellikle yüksek enlemlerde yaşayan insanlar arasında daha yaygın olarak görülmektedir. Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya gibi daha yüksek enlemlerde yaşayan insanlar arasında mevsimsel depresyon daha sık görülmektedir. Özellikle Kanada, Kuzey Avrupa ülkeleri, Rusya ve Japonya gibi ülkelerde mevsimsel depresyon daha sık görülmektedir. Bunun nedeni, bu bölgelerde kış mevsiminin daha uzun sürmesi, gün ışığındaki azalma ve düşük sıcaklık gibi faktörlerdir. Ancak, mevsimsel depresyon herhangi bir coğrafi bölgede görülebilir ve dünya genelinde yaygın bir sorundur.

Mevsimsel Depresyon Tedavi Yöntemleri

Sonbahar depresyonunda ışık tedavisi, bilişsel-davranışçı terapi, ilaç tedavisi, ya da bu yöntemlerin çeşitli kombinasyonları ile etkili bir şekilde tedavi edilebilmektedir.

Işık Tedavisi

İlaç tedavisinde, kişi günün erken saatlerinde en az 20 dakika çok parlak bir ışığa maruz kalmaktadır. Genellikle, tedavi başladıktan 1-2 hafta sonra belirtilerde gerilemeler görülmektedir. Ancak, nüksetmeyi önlemek ve olumlu etkiyi sürdürebilmek için ışık tedavisi genellikle kış boyunca devam eder.

Bilişsel Davranışçı Terapi

Sonbahar depresyonu tedavisinde bilişsel davranışçı terapi önemli bir yere sahiptir. Öncelikle bireyin olumsuz ve işlevsiz bilişlerinin tanımlanması ve değiştirilmesi amaçlanr. Ayrca, özellikle uyku saatleri uzun olan bireyler için kış zamanlarını değerlendirebilecekleri etkinlik çizelgeleri oluşturularak davranışsal etkinleştirme kullanılır.

İlaç Tedavisi

Depresyon tedavisinde kullanılan psikiyatrik ilaçlar bu bozukluğunun tedavisinde destekleyici ya da alternatif tedavi yöntemi olarak kullanılabilmektedir.

Depresyon nedir yazımızı veya doğum sonrası depresyon yazımızı okuyabilirsiniz.