Mevsimsel Duygu Durum Bozukluğu
Mevsimsel duygu durum bozukluğu mevsimsel depresyon ya da kış depresyonu olarak da bilinen bir depresyon şeklidir. Genellikle ilkbahar ve yaz aylarında gerilemekle birlikte sonbahar ve kış aylarında meydana gelir. Mevsim geçişlerinde nüksetmesi ve uzun süre devam edebilen bir rahatsızlık olması nedeniyle ciddi bir ruh sağlığı problemi olarak görülmektedir.
Görülme Sıklığı
Mevsimsel duygu durum bozukluğu görülme sıklığının kuzey ülkerinde yüzde 10’a yaklaştığı bilinmektedir. Kadınlarda görülme sıklığı ise erkeklere oranla yaklaşık 3 kat daha yüksek olduğu görülmektedir.
Belirtileri
En yaygın belirtileri artan uyku saatlerine rağmen enerji kaybı veya artan yorgunluk, aşırı yeme davranışı ile birlikte kilo alımını içerir. Mevsimsel duygu durum bozukluğu belirtileri majör depresyona benzer bir çok semptom içerebilir. Örneğin, üzüntü ya da depresif duygu durum hissi, daha önce zevk alınan aktivitelere karşı ilgi kaybı, konsantrasyon ve karar vermede güçlük gibi belirtiler görülebilir.
Nedenleri
Işığa karşı retinal duyarlılık gibi biyolojik faktörler bu bozukluğun ortaya çıkmasında rol oynayabilmekle birlikte strese ve depresyona yatkınlık ve gün ışığı saatlerinin kısa olduğu kuzey ülkelerinde yaşamak gibi faktörler etkili olabilir.
Tedavi Yöntemleri
Mevsimsel duygu durum bozukluğu ışık tedavisi, bilişsel-davranışçı terapi, ilaç tedavisi, ya da bu yöntemlerin çeşitli kombinasyonları ile etkili bir şekilde tedavi edilebilmektedir.
Işık Tedavisi
İlaç tedavisinde, kişi günün erken saatlerinde en az 20 dakika çok parlak bir ışığa maruz kalmaktadır. Genellikle, tedavi başladıktan 1-2 hafta sonra belirtilerde gerilemeler görülmektedir. Ancak, nüksetmeyi önlemek ve olumlu etkiyi sürdürebilmek için ışık tedavisi genellikle kış boyunca devam eder.
Bilişsel Davranışçı Terapi
Mevsimsel duygu durum bozukluğunun tedavisinde bilişsel davranışçı terapi önemli bir yere sahiptir. Öncelikle bireyin olumsuz ve işlevsiz bilişlerinin tanımlanması ve değiştirilmesi amaçlanr. Ayrca, özellikle uyku saatleri uzun olan bireyler için kış zamanlarını değerlendirebilecekleri etkinlik çizelgeleri oluşturularak davranışsal etkinleştirme kullanılır.
İlaç Tedavisi
Depresyon tedaivisinde kullanılan psikiyatrik ilaçlar bu bozukluğunun tedavisinde destekleyici ya da alternetif tedavi yöntemi olarak kullanılabilmektedir.