Erteleme Nedir? Erteleme Davranışının Nedenleri
Ertelenme, yapılması gereken bir görevin, planlanan zamanda yerine getirilmesi gerektiği halde sürekli olarak ertelenmesi veya geciktirilmesidir. Ertelenen görevlerin zamanla birikmesi, daha fazla stres ve kaygıya neden olabilir ve genellikle iş veya kişisel hayatta başarısızlığa yol açabilir. Ertelenme, herkesin zaman zaman karşılaştığı bir davranıştır ve birçok nedeni olabilir.
Birincil nedenler arasında, görevin sıkıcı veya zorlu olması, kişisel sorunlar, yeterli zaman veya kaynak eksikliği, korku veya belirsizlik gibi nedenler sayılabilir. Bazı insanlar da görevin sonucunda alacakları ödül veya ceza ile ilgili beklentileri yüzünden ertelemeye eğilimli olabilirler.
Öte yandan, ertelenme genellikle bir alışkanlık haline gelir ve zamanla hayat kalitesini düşürebilir. Ertelenme alışkanlığı, kişinin kendisini daha fazla strese sokmasına, iş veya özel hayatta başarısız olmasına, hatta sağlık sorunlarına neden olabilir. Dolayısıyla, ertelenme sorunuyla mücadele etmek, daha üretken ve mutlu bir hayat sürmek için önemlidir.
Erteleme Ne Zaman Sorun Yaratır?
Ertelenme davranışları, zaman zaman herkesin yaşadığı bir durum olsa da, belirli bir noktada sorun yaratabilir. Ertelenme alışkanlığı, aşağıdaki durumlarda sorunlara yol açabilir:
- Görevlerin Yığılması: Ertelenen görevler zamanla birikerek, daha büyük bir sorun haline gelebilir. Bu durumda, kişi işi yetiştirebilmek için ekstra zaman ve çaba harcamak zorunda kalabilir.
- İş Performansının Düşmesi: İşyerinde sıklıkla ertelenme davranışı sergilenirse, iş performansı düşebilir. Bu durumda, çalışanlar daha az üretken hale gelebilir, işleri yetiştirmekte zorlanabilir ve hatta işten çıkarılabilirler.
- Özgüvenin Azalması: Ertelenme davranışları, kişinin kendine güvenini azaltabilir. Başarısızlık hissi, kişinin daha fazla erteleme yapmasına ve özgüveninin daha da azalmasına neden olabilir.
- Sağlık Sorunları: Uzun süreli ertelenme davranışları, kişinin stres seviyesini artırabilir. Bu durumda, yorgunluk, baş ağrısı, depresyon, kaygı ve diğer sağlık sorunları ortaya çıkabilir.
- Kişisel İlişkilerin Bozulması: Ertelenme davranışları, kişisel ilişkileri de olumsuz etkileyebilir. Kişi, planlanan zamanlarda buluşmalara geç kalmaya başlayabilir veya söz verdiği işleri yapamaz hale gelebilir.
Erteleme davranışları zaman zaman herkesin başına gelen bir durum olsa da, sürekli olarak erteleme yapmak zamanla sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, erteleme davranışıyla mücadele etmek önemlidir.
Erteleme Davranışları Ne Zaman Sorun Olarak Değerlendirilmez?
Ertelenme davranışları genellikle, görevin önemi, zorluğu ve kişinin motivasyon seviyesine göre değişen bir davranıştır. Bazı durumlarda ertelenme davranışları, sorun yaratmayabilir. Örneğin:
- Öncelikli Olmayan Görevler: Kişinin yapması gereken ancak öncelikli olmayan görevler, ertelenmeye neden olabilir. Bu tür görevler, öncelikli olanlara göre daha az acil ve önemli olduğundan, ertelenme davranışları genellikle bir sorun yaratmaz.
- Alternatifi olan davranışlar: Kişi ertelediği davranış yerine onun eksikliğini hissettirmeyen veya sorun yaratmayan başka bir şey ile meşgulse erteleme davranışı sorun yaratmaz diyebiliriz.
Erteleme ile Bağlantılı Olduğu Kişilik Özellikleri
Ertelenme davranışları, birçok kişilik özelliği ile ilişkilendirilmiştir. Aşağıda, ertelemenin hangi kişilik özellikleri ile ilişkili olduğunu örneklerle bulabilirsiniz:
- Düşük Kendine Güven: Kendine güven eksikliği, kişinin başarısız olma korkusu nedeniyle erteleme davranışlarına neden olabilir. Kişi, işleri erteleyerek, başarısız olma riskini azaltmak isteyebilir.
- Mükemmeliyetçilik: Mükemmeliyetçilik, kişinin yüksek standartlarını karşılamak için sürekli daha fazla zaman harcamasına neden olabilir. Bu nedenle, mükemmeliyetçi kişiler, işlerini erteleyebilirler.
- Zaman Yönetimi Becerilerinin Eksikliği: Zaman yönetimi becerileri olmayan kişiler, işleri yetiştirememe veya zamanı doğru bir şekilde kullanamama endişesi nedeniyle işleri erteleyebilirler.
- Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB): DEHB olan kişilerin, dikkatlerini odaklamakta ve görevleri tamamlamakta zorlanmaları nedeniyle, erteleme davranışları göstermeleri olasıdır.
- Düşük Motivasyon: Düşük motivasyona sahip olan kişiler, işleri zamanında yapmakta zorlanabilirler ve işleri erteleyebilirler.
- Anksiyete ve Depresyon: Anksiyete ve depresyon gibi ruh sağlığı sorunları, kişinin işleri zamanında yapma yeteneğini etkileyebilir ve erteleme davranışlarına neden olabilir.
Sonuç olarak, erteleme davranışları, birçok farklı kişilik özelliğiyle ilişkilendirilebilir. Bu nedenle, erteleme davranışlarına müdahale etmek için, kişinin bu özelliklerinin farkında olması önemlidir.
Ertelemekle Nasıl Başa Çıkabilirim?
Öncelikle neyi, neden ve hangi koşullarda ertelediğimizi anlamak önemlidir. Erteleme davranışımızın karamsarlık, mükemmeliyetçilik ya da başarısızlık korkusu gibi hangi nedenlerden ve yukarıdaki örneklerdeki gibi hangi işlevsiz düşüncelerden kaynaklandığını belirlemek değişim için ilk adım olacaktır. Diğer bir yandan, yetiştirilme şeklimiz erteleme davranışımızda önemli rol oynayan bir özellik olabilir. Özellikle, beklentili ebeveynler tarafından yetiştirildiysek kendimizden beklentilerimiz de gerçekçi olmayabilir. Bu beklentilere ulaşamadığımız zamanlarda ise suçluluk hissedebiliriz. Bu nedenle, gerçekçi beklentiler oluşturmamız oldukça önemlidir.
Ne Zaman Destek Almalıyım?
Erteleme davranışımız kronikleştiği zaman işlerimizi, ilişkilerimizi olumsuz yönde etkileyebileceği için depresyon gibi önemli ruhsal sorunlara yol açabilmektedir. Depresyon ise erteleme davranışını arttırarak kısır döngüye neden olabilir. Bu nedenle, erteleme davranışı günlük hayattaki işlevselliğinizi, ilişkilerinizi etkilemeye başladığı zaman bir uzmandan destek almayı düşünebilirsiniz.
Bu konuda merkezimiz uzmanlarından yüz yüze veya dilediğiniz yerden online terapi ile destek alabilirsiniz. Detaylar için psikologlarımız sayfamızı inceleyebilirsiniz.
Dikkatinizi çekebilecek diğer yazılarımız: