Bağlanma Teorisi ve Bağlanma Stilleri
Bağlanma Teorisi Nedir?
Bağlanma bebeklik döneminde birincil bakım verenler ile (genellikle anne ve baba) kurulan derin ve uzun süreli duygusal bağı ifade eder. Bebekler tehdit içeren veya endişe verici durumlarla karşı karşıya kaldıklarında, bu problemlerle başa edebilmek için bakım verenlerinin desteğine ve yakınlığa ihtiyaç duyarlar. Bu ihtiyaçların karşılanıp karşılanmadığı veya nasıl karşılandığı yalnızca çocukluk dönemindeki gelişimimizi değil aynı zamanda yetişkinlik döneminde kurduğumuz ilişkilerin niteliğini de etkilemektedir.
Yetişkinlikte Bağlanma Stilleri Nelerdir ve İlişkilerimizi Nasıl Etkiler?
Güvenli Bağlanma
Empatik ve uygun sınırlar koyabilen güvenli bağlanmaya sahip kişiler, yakın ilişkilerinde kendilerini güvende, istikrarlı ve daha memnun hissetme eğilimindedir. Partnerlerinin tepkisine veya onayına bağlı değildirler ve kendileri ve başkaları hakkında olumlu bir görüşe sahip olma eğilimindedirler. Tek başına olmaktan veya reddedilmekten endişe duymadan genellikle yakın ve anlamlı ilişkiler kurabilirler.
Güvenli Bağlanma Stiline Sahip Olduğumu Nasıl Anlarım?
- İlişkiniz dürüstlük, hoşgörü ve duygusal yakınlık üzerine kuruluysa;
- Kendi öz değerinizi takdir edebiliyor ve samimi bir ilişkide kendiniz olabiliyorsanız;
- Başkalarıyla birlikte olmaktan memnuniyet duyuyor ancak partnerinizle ayrıyken aşırı endişelenmiyorsanız;
- İhtiyaç duyduğunuzda partnerinizden yardım istemekten ya da partneriniz ihtiyaç duyduğunda ona yardımcı olmaktan çekinmiyorsanız;
- Duygusal dengenizi koruyabiliyor ve yakın bir ilişkide çatışmayı yönetmenin sağlıklı yollarını arayabiliyorsanız, güvenli bağlanma stiline sahip olabilirsiniz.
Kaygılı Bağlanma
Kaygılı bağlanan kişiler, partnerlerinden yüksek düzeyde yakınlık, onay ve ilgi bekleme eğilimindedir. Onaylanmama ve reddedilmeye karşı önemli ölçüde duygusallık, endişe ve dürtüsellik sergileyebilirler.
Kaygılı Bağlanma Stiline Sahip Olduğumu Nasıl Anlarım?
- Bir ilişki içinde olmak ve partnerinizle yakın olmak istiyorsanız ancak güvende hissetmekte zorlanıyorsanız;
- İlişkiniz ve partnerinizle sürekli endişe verici düşüncelerle meşgulseniz;
- Sınırları gözlemlemekte zorlanıyor, aranızdaki mesafeyi bir tehdit olarak algılayıp paniğe kapılıyor ya da öfkeleniyorsanız;
- Öz-değer duygunuzun çoğu, ilişkide size nasıl davranıldığına bağlıysa ve ilişkinize yönelik algılanan herhangi bir tehdide aşırı tepki verme eğilimindeyseniz;
- Partneriniz uzaktayken endişeli veya kıskanç hissediyorsanız ve onu yakın tutmak için kontrolcü veya manipülatif taktikler kullanma ihtiyacı hissediyorsanız;
- Kendinizi iyi hissedebilmek için partnerinizden gelecek sürekli güvence ve ilgiye ihtiyacınız oluyorsa kaygılı bağlanma stiline sahip olabilirsiniz.
Kaçıngan Bağlanma Stili
Kaçıngan bağlanan kişiler, yakınlık istemek yerine yakınlıktan ve bağ kurmaktan kaçınma eğilimindedirler. Kendilerini kendi kendine yeterli, bağlanma duygularına karşı savunmasız ve yakın ilişkilere ihtiyaç duymayan kişiler olarak görürler.
Kaçıngan Bağlanma Stiline Sahip Olduğumu Nasıl Anlarım?
- Partneriniz size yaklaşmaya çalıştığında ya da ihtiyaç duyduğunda geri çekilme eğilimindeyseniz;
- Partnerleriniz genellikle sizi mesafeli ve kapalı, katı ve hoşgörüsüz olmakla suçluyor siz de karşılığında onları çok muhtaç olmakla suçluyorsanız;
- Partnerinizin duygularını görmezden gelmeye, onlardan sır saklamaya, ilişkiyi dair problemlerden sık sık kaçmaya çalışıyorsanız;
- Uzun süreli ve derin ilişkileri geçici ilişkilere tercih edebilir veya eşit derecede bağımsız, duygusal olarak mesafelerini koruyacak partnerler arıyorsanız kaçıngan bağlanma stiline sahip olabilirsiniz.
Dağınık-Korkulu Bağlanma
Düzensiz bağlanma stiline sahip insanlar, yakın ilişki kurmaya isteklidirler ancak aynı zamanda kendilerini incinmekten korumak için duvarlar örmeye yatkındırlar. Özellikle çocukluk döneminde istismar, ihmal ve travmalar sonucunda gelişebilir. Bu bağlanma stili korku, güvensizlik ve iç çatışma ile karakterizedir.
- Partnerinize aşırı sevgi ve nefret arasında gidip gelen duygular hissediyor ve yakın ilişkileri kafa karıştırıcı ve rahatsız edici buluyorsanız;
- Partnerinize karşı duyarsız, bencil, kontrolcü ve güvensiz hissettiğinizde partnerinize/ilişkinize zarar verici davranışlarda bulunmaya eğilimliyseniz;
- Anlamlı ve samimi bir ilişkinin güvenliğini ve emniyetini arzularken aynı zamanda sevgiye layık olmadığınızı ve tekrar incinmekten korktuğunuzu hissediyorsanız dağınık-korkulu bağlanma stiline sahip olabilirsiniz.
Bağlanma Stilleri Değişebilir mi? Daha Sağlıklı İlişkiler Kurmak Mümkün Mü?
Kendinizde veya romantik partnerinizde güvensiz bir bağlanma stili fark ederseniz, yaşam boyunca aynı tutumlara, beklentilere veya davranış kalıplarına katlanmak zorunda olmadığınızı bilmek önemlidir. Bir yetişkin olarak daha güvenli bir bağlanma stili geliştirmek mümkündür. Bağlanma stilleri yakınlık ve duygusal yakınlığı nasıl algıladığımız ve bunlarla nasıl başa çıktığımız, duyguları ve ihtiyaçlarını iletme ve partnerlerinin duygu ve ihtiyaçlarını dinleme ve anlama becerisi, çatışmaya yanıt verme biçimlerimiz ve partner ve ilişkileri hakkındaki beklentilerimizle ilişkilidir. Araştırmalar, farklı terapi ekollerinin geçmiş duygusal deneyimleri keşfetmede ve bu deneyimlerin yetişkinlik dönemindeki ilişkilere etkilerini anlamlandırmada, ilişkiye dair rasyonel olmayan beklenti ve tutumların değiştirilmesinde, baş etme becerilerinin geliştirilmesine yardımcı olarak güvensiz bağlanma stillerinin büyük ölçüde daha güvenli bağlanma örüntülerine dönüşmesinde etkili olduğunu göstermektedir.
Bu konuyla ilgili psikologlarımızdan yüz yüze veya online terapi ile destek alabilirsiniz.
İlişkilerle ilgili aşağıdaki yazılarımız dikkatinizi çekebilir: